Τι είδε ο Αραγωνέζος στη Ρωμανία (το 1300)

Το (καταλανικό) Χρονικό του Ραμόν Μουντάνερ είναι ευρύτερα γνωστό, υπάρχει μια κλασσική αγγλική μετάφραση και πρόσφατα κυκλοφόρησε μια ελληνική για το μέρος του που είναι ελληνικού ενδιαφέροντος. Διηγείται την ιστορία ενός μισθοφορικού σώματος που είναι γνωστό ως Καταλανική Εταιρεία. Το πρώτο και μεγαλύτερο μέρος της διήγησης έχει να κάνει κυρίως με τη διεκδίκηση της Σικελίας από το βασιλιά της Αραγώνας. Το σώμα αυτό αργότερα πέρασε στις υπηρεσίες του βυζαντινού αυτοκράτορα και πολέμησε τους Τούρκους στη Μικρά Ασία, αλλά τελικά η συμφωνία έσπασε με καταστροφικές συνέπειες για τους βυζαντινούς. Σε κάθε περίπτωση ο Μουντάνερ είδε από κοντά περιοχές της βυζαντινής αυτοκρατορίας, γνώρισε πρόσωπα και πράγματα και τα διηγήθηκε με το μάτι του εξωτερικού παρατηρητή. Το τι ακριβώς έγινε στο Βυζάντιο με το πέρασμα του καταλανικού σώματος αποτελεί ιστορία περίπλοκη, για την οποία ο αναγνώστης πρέπει να ανατρέξει στο ίδιο το κείμενο της διήγησης. Εδώ θα αρκεστώ σε μερικές ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις του συγγραφέα για τα ελληνικά πράγματα.

Στο κεφάλαιο 29 μιλάει για τις γλωσσικές διαφορές ανάμεσα καταλανούς και αραγωνέζους και λέει ότι παρόμοιες διαφορές θα βρεις σε όλη τη Ρωμανία ανάμεσα στους Έλληνες ("grechs") που είναι υπήκοοι του αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, αλλά είναι σπαρμένοι σε διάφορες επαρχίες, όπως στον Μωριά, στα βασίλεια της Άρτας και της Βλαχίας, στο βασίλειο της Θεσσαλονίκης και στη Μακεδονία.

Στο κεφάλαιο 203 λέει πως θα εξηγήσει τι είδους άνθρωποι είναι οι Έλληνες και πώς ο Θεός έχει ξεσπάσει την κατάρα του πάνω τους. Πως ο κυρ Μιχαήλ, πρεσβύτερος γιος του αυτοκράτορα, πήγε στην Αρτάκη με 12000 ιππείς και κάτι παραπάνω από 100000 πεζούς, αλλά δεν τόλμησε να πολεμήσει τους Τούρκους. Το καταλανικό σώμα το αποτελούσαν 2500 ιππότες και 5000 πεζοί και ήταν νικηφόρο σε όλες τις συγκρούσεις με τους Τούρκους. Στη συνέχεια ισχυρίζεται ότι ο κυρ Μιχαήλ έβλεπε με φθόνο τις επιτυχίες των καταλανών.

Στο ίδιο κεφάλαιο λέει πως τους Έλληνες τους έχει καταραστεί ο Θεός και καθένας θα μπορούσε να τους νικήσει επειδή έχουν κάνει δύο αμαρτίες. Η μια είναι πως είναι ο πιο αυθάδης λαός στον κόσμο, πως δεν εκτιμούν κανένα άλλο λαό στη γη εκτός από τους εαυτούς τους, ενώ είναι στην πραγματικότητα άνθρωποι χωρίς αξία. Η άλλη αμαρτία είναι ότι δεν είναι ελεήμονες. Τους κατηγορεί ότι άφηναν τους φυγάδες (εξ αιτίας των πολέμων) από την Ανατολία να γυρνούν πεινασμένοι στους δρόμους της Πόλης, παρά τα πλούτη της τελευταίας. Αντίθετα οι Αλμογάβαροι (ορεσίβιοι πολεμιστές που αποτελούσαν τμήμα του καταλανικού σώματος) τους λυπήθηκαν και τους έδιναν μέρος από τις μερίδες τους.

Σε ένα άλλο σημείο, όταν πια οι βυζαντινοί και οι καταλανοί είχαν γίνει αντίπαλοι, ο συγγραφέας εξηγεί πώς ο ίδιος ως φρούραρχος της Καλλίπολης νίκησε 80 βυζαντινούς ιππείς με 14 δικούς του.

Οι βυζαντινοί επαίρονταν ότι η Θεσσαλονίκη απέκρουσε με τα τείχη και τη γενναιότητα των πολεμιστών της τους καταλανούς, τους δεινότερους πολεμιστές της εποχής. Η ιστορία αυτή στο καταλανικό χρονικό παρουσιάζεται αλλιώς, όχι ως κανονική πολιορκία αλλά ως παράπλευρες επιδρομές από το στρατόπεδό τους στην Κασσάνδρα σε περιοχές έξω από τη Θεσσαλονίκη. Η κατάσταση αυτή δεν πρόλαβε να εξελιχθεί επειδή ξέσπασε εμφύλιος μέσα στο καταλανικό σώμα, το οποίο στη συνέχεια διαλύθηκε.

Comments

Popular posts from this blog

Ένας ιστορικός πίνακας γεμάτος σημαίες

Το έγκλημα στο Οριάν Εξπρές

Ταξίδι με το οχηματαγωγό κατά το σωτήριον έτος 2023