Posts

Showing posts from 2009

Η εξαίρεση του Εξαποδώ

Μπορεί τα παρακάτω να είναι ασήμαντες ιδιοτροπίες, να προέρχονται από έναν αρτηριοσκληρωτικό τύπου frame straightener. Έτσι λέγεται αμερικανιστί ο νευρωτικός που ισιώνει τα κάδρα όπου μπαίνει και γενικώς ενοχλείται από την αταξία. Όλων αυτών ομολογημένων μπορώ τώρα με την ησυχία μου να πω πόσο ενοχλούμαι όταν βλέπω τη λέξη εξ να γράφεται όλο και πιο συχνά με απόστροφο, σα να 'ταν μια πιο μεγάλη λέξη που κόπηκε. Τέτοια μεγαλεία το εξ , δηλαδή το εκ όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν, δεν τα 'χε ποτέ. Αναρωτιέμαι πότε θ' αρχίσει να παθαίνει τα ίδια και το εκ . Το βλέπω καθημερινά. Στους υπότιτλους των ταινιών. Σε διαφημιστικές αφίσες. Σε εφημερίδες όχι μόνο τετάρτης κατηγορίας, αλλά ακόμη και στις πιο πολιτισμένες, σα να 'χουν απολυθεί όλοι οι φιλόλογοι. Προ ημερών μπήκα στο μετρό κι όλο το βαγόνι ήταν διακοσμημένο με δεκάδες διαφημίσεων που όλες έφεραν αναιδώς και επιδεικτικώς την απαγορευμένη λέξη. Μου 'ρθε ν' αλλάξω βαγόνι μήπως και στο επόμενο ήταν άλλες

Πολιτισμός και οδήγηση

Διάβασα, χωρίς καμμιά ομολογουμένως έκπληξη, ότι έχουμε το πανευρωπαϊκό ρεκόρ στα τροχαία ατυχήματα και ότι ο πρόεδρος της δημοκρατίας είπε πως αυτό το γεγονός δεν περιποιεί τιμή στην παιδεία και στον πολιτισμό μας. Δεν είχα καμμιά αμφιβολία ότι ακόμη κι αν το χάναμε το εν λόγω ρεκόρ προσωρινά, θα 'ταν δικό μας αργά ή γρήγορα. Έχω οδηγήσει σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στη Βόρεια Αμερική, αλλά αυτά που γίνονται στην Ελλάδα δεν τα 'χω δει πουθενά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι νέος οδηγός (έχοντας πάρει δίπλωμα στην Ελλάδα) οδήγησα στον Καναδά για λίγες μέρες. Η εμπειρία ήταν καταλυτική, όλα ήταν προβλέψιμα και καταπληκτικά εύκολα. Αντίθετα στην Ελλάδα η οδήγηση γίνεται μέσα σ' ένα χάος, όπου η μια δυσάρεστη έκπληξη διαδέχεται την άλλη κι όπου ο οδηγός δικαίως αισθάνεται κάθε στιγμή τυχερός όσο αποφεύγει τα χειρότερα. Χειρότερες συνθήκες είδα μόνο στη Βόρεια Αφρική. Όταν επομένως διαβάζω στο εν λόγω δημοσίευμα τον κόσμιο τρόπο με τον οποίο διατύπωσε το πρόβλημα ο πρόεδρος δε

"Δημόσιο ρολόι"

Υπάρχουν πολλά άχρηστα ρολόγια, ρολόγια που δε δείχνουν την ώρα επίτηδες και εκ κατασκευής. Το πρώτο μου ρολόι, κάποια πλαστική απομίμηση αγορασμένη απ' το ψιλικατζίδικο, ήταν τέτοιο. Οι δείχτες του δεν ήταν καν χωριστοί, πάντα είχαν απόσταση ενός τετάρτου της ώρας. Ύστερα είναι τα ρολόγια τα φθαρμένα, παλιά και ξεχασμένα, τα δικά μας και των προγόνων μας. Αν και θυμάμαι ότι πριν τις εισαγωγικές μας είχαν βάλει την εξής άσκηση: Ένα ρολόι σταματημένο δείχνει σωστά την ώρα δυο φορές το εικοσιτετράωρο. Ένα ρολόι που πάει πίσω ένα λεπτό το μήνα κάθε πόσον καιρό δείχνει την ακριβή ώρα; Μπορείς να μισείς το ρολόι σου όσο θέλεις, μπορείς να το διώξεις από χώρους που ξεκουράζεσαι, μπορείς ακόμη να πας διακοπές στην Ικαρία, όπου, όπως λένε, όχι μόνο η ακριβής αλλά και η ανακριβής ώρα δεν έχει καμιά σημασία. Στην Ικαρία δεν έχω πάει ακόμη, αλλά αν ήταν για τα ρολόγια, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι όλη η υπόλοιπη Ελλάδα, εκτός της Αθήνας, μικρή σχέση έχει με τα μηχανήματα του σατανά και τα ραν

Ο εκθεσάς

Στην τελευταία τάξη, λίγο πριν τις εισαγωγικές εξετάσεις, διαπίστωσα ένα περίεργο φαινόμενο. Ορισμένοι συμμαθητές μου που θα έδιναν ιατρική ξαφνικά άρχισαν να παίρνουν πολύ καλύτερους βαθμούς στην έκθεση απ' ότι τους είχα συνηθίσει. Μέχρι τότε έγραφα καλά και με το φροντιστήριο ακόμη καλύτερα, αλλά σχημάτισα την εντύπωση πως οι συμμαθητές μου ξαφνικά έγιναν μεγαλοφυϊες. Στο φροντιστήριο όπου πήγαινα είχαμε για την έκθεση ένα φιλόλογο πολύ κουλτουριάρη, φίλο γνωστού Έλληνα ιδεαλιστή φιλοσόφου της εποχής, με τον οποίο μοιραζόταν πάνω κάτω τις ίδιες πεποιθήσεις. Κάθε θέμα το ανέλυε σε βάθος και με τρόπους που μέχρι τότε δεν είχα ούτε φανταστεί ούτε ξαναδεί. Όχι ότι δε μάθαμε τίποτε απ' αυτόν, αλλά αυτά που μας έλεγε ήταν τόσο υψιπετή, που ήταν αδύνατο να τα απορροφήσουμε και να τα εφαρμόσουμε στην ταπεινή πράξη των σχολικών εκθέσεων. Κάποια μέρα απορημένος ρώτησα έναν απ' τους παραπάνω συμμαθητές μου πώς έγινε και πρόκοψε απότομα. Με πήρα παράμερα και ομολόγησε το μυστικό: &qu

Ο Καραγκιόζης ζουγράφος οδικής σήμανσης

Φαντάζομαι κάπως έτσι το επόμενο έργο του μακαρίτη του Σπαθάρη: Ο πασάς τον βάζει και χαράζει διπλές γραμμές στο δρόμο, έτσι ώστε να δίνει πολλές λωρίδες σ' αυτούς που βγαίνουν απ' το σαράι. Στην άλλη άκρη είναι η καλύβα του μπαρμπα-Γιώργη, που κι αυτός θέλει πολλές λωρίδες, για να βγάζει άνετα τα πρόβατα. Πλακώνει στις φάπες τον ανηψιό, που, τι να κάνει, σβήνει τις προηγούμενες και χαράζει καινούργιες. Ο πασάς εξαγριώνεται, στέλνει το Βελιγκέκα και φιλοδωρεί μ' ένα μεγάλο καρούμπαλο τον Καραγκιόζη, που ξανασβήνει τις γραμμές και τις ζωγραφίζει υπέρ του πασά. Το ίδιο επαναλαμβάνεται δυο τρεις φορές, ώσπου ο Καραγκιόζης βαριέται και αφήνει και τις δυο διπλές γραμμές συγχρόνως. Όμως αυτό δημιουργεί σύγχυση στους οδηγούς. Απ' τη μια μεριά βγαίνει ο Νιόνιος με το αυτοκίνητό του, απ' την άλλη ο Εβραίος, τσουγκράνε κι εκνευρίζονται. Στο τέλος όλοι μαζί δέρνουν τον Καραγκιόζη που παίρνει τα βουνά. Από πού εμπνέομαι ιστορίες; Για δείτε την Εθνικής Αντιστάσεως κοντά στο Χαλά

Το παράλογο σθένος του ρατσισμού

Το να είσαι ρατσιστής, το να είσαι εθνικιστής, δε λέω, χρειάζεται ένας σθένος, μια δύναμη θέλησης για να παραμερίζεις τη σκληρή πραγματικότητα και να ζεις στον κόσμο σου, ή, ισοδύναμα, μπόλικη στραβομάρα. Ίσως αν δεν είσαι Έλληνας να είναι πιο εύκολο, αν είσαι όμως τι μπορεί να ζηλέψουν οι άλλοι από σένα; Βέβαια "ανθρώπων έκαστος δύο πήρας φέρει", αλλά όσο κι δε βλέπουμε τη δική μας, δε βλέπουμε του διπλανού που μας μοιάζει; Τι να πρωτοθαυμάσω στη ράτσα μας, τις επιδόσεις της στη διαφθορά, την ψευτομαγκιά, την προσπάθεια του ενός να ταλαιπωρήσει όσο γίνεται τον άλλο, τι τέλος πάντων; Το κλέος των προγόνων, αν χρησιμεύει σε κάτι, θα έπρεπε να είναι το να δείχνει στα σημερινά στραβάδια το χάλι τους το μαύρο. Αν μάλιστα ανήκουμε γενετικά στην ίδια ράτσα μ' αυτούς η κατάσταση είναι πιο μαύρη, γιατί θα πει πως είμαστε ο εκφυλισμός της φυλής. Πήγα σε επαγγελματική συνάντηση. Όσοι ήταν να φτάσουν στο εν λόγω σημείο συνάντησης έφτασαν με καθυστέρηση από μισή ως μια ώρα. Και δεν ή

Περί φροντίδας του πολίτη στη Μπανανία

Λυπάμαι που θα στραφώ ενάντια στην κοινή αντίληψη ότι τα σκάνδαλα είναι αυτά που κανοναρχούν τα κανάλια, προεκλογικά ή σε ανύποπτο χρόνο. Δε θέλω να πω πως δεν είναι κι αυτά, αλλά, πώς να το πω, λίγο με νοιάζει αν τα πήρε ο Χ ή ο Ψ αν έγινε η δουλειά. Το βασικό είναι ότι σ' αυτή τη χώρα η δουλειά τελικά δε γίνεται, με ή χωρίς μίζες. Σήμερα σε μια από τις δύο γραμμές λεωφορείου που περίμενα λεωφορείο δεν ήρθε, τελικά έκανα το μέρος αυτό της διαδρομής με τα πόδια. Συνολικά έκανα δυο ώρες να φτάσω στον προορισμό μου, μαζί με τις άδικες αναμονές. Τόση ώρα θα έκανα και με τα πόδια όλη τη διαδρομή. Κάποιος μου είπε σε κυλικείο, όπου ήπια μια πορτοκαλάδα για να συνέλθω, ότι σ' αυτή τη γραμμή δεν έχει δρομολόγια σήμερα κι ως την Τρίτη. Δηλαδή την ώρα που έχουν πήξει τα κοντινά νησιά στις κρατήσεις, την ώρα που εταιρία κινητής διαφημίζει πως δίνει εισιτήρια για Κωνσταντινούπολη το Σαββατοκύριακο των εκλογών, οι μόνοι συνεπείς ψηφοφόροι θα είναι οι οδηγοί λεωφορείων, αυτοί δηλαδή ακριβώς

ebooks και τυπογραφία

Τα βιβλία έχουν μια σχέση με την αισθητική. Σε εποχές που το βιβλίο απευθύνονταν σε πλούσιους ή που το δημιουργούσαν άνθρωποι με πολύ ελεύθερο χρόνο (π.χ. καλόγεροι) η σχέση ήταν πιο έντονη. Όταν απευθύνεται στις μάζες, οι εκδόσεις γίνονται πιο φτηνές. Η τεχνική και η τεχνολογία άλλοτε βελτιώνουν την αισθητική του βιβλίου κι άλλοτε την βλάπτουν. Η εισαγωγή ηλεκτρονικών μεθόδων αρχικά υπήρξε μάλλον αρνητική, επειδή προσπάθησε να αντικαταστήσει παραδοσιακές τεχνικές βασισμένες στο μέταλλο και στο μελάνι που είχαν φτάσει σε υψηλό επίπεδο τελειότητας. Σήμερα όμως βλέπουμε βιβλία εμφανώς κατασκευασμένα στον υπολογιστή με φόρμα που θα ήταν παλιότερα αδιανόητη και όπου κάθε σελίδα αποτελεί, αν όχι ένα έργο τέχνης, τουλάχιστον το ισοδύναμο μιας καλοσχεδιασμένης αφίσας. Όλα αυτά βέβαια είναι σε ισχύ όσο η διανομή είναι ακόμη βασισμένη στο χαρτί, όσο δηλαδή διαβάζουμε τα γνωστά μας χάρτινα βιβλία. Όταν αποφασίσαμε να κάνουμε μια προσπάθεια να κόβουμε λιγότερα δέντρα και να διαβάζουμε κείμενα πάν

e-readers

Το μέλλον του βιβλίου οπωσδήποτε βρίσκεται στην ηλεκτρονική διανομή και αποθήκευση. Ωστόσο οι σημερινοί e-readers είναι δυστυχώς ακατάλληλοι για επαγγελματική χρήση (περιλαμβανομένης της φοιτητικής ή μαθητικής) για μια σειρά από λόγους, που έχουν κυρίως να κάνουν με την ανωριμότητα της σημερινής τους τεχνολογίας. Ο σημερινός e-reader με την τεχνολογία της ηλεκτρονικής μελάνης είναι μια συσκευή με πολλά προβλήματα: - Το πιο πρόσφατο απ' αυτά είναι ότι είναι πιο ακριβός από τα λεγόμενα netbooks, δηλαδή φτηνούς φορητούς υπολογιστές νέας γενιάς που προσφέρουν πολύ περισσότερα από μια συσκευή ανάγνωσης. - Έχουν πολύ μικρή οθόνη. Ένα μέσο συνηθισμένο μέγεθος σελίδας που καλύπτει βιβλία και περιοδικά (όχι εφημερίδες) είναι το Α4. Το μέγεθος οθόνης των συσκευών που διατίθενται σήμερα στην αγορά είναι μόνο Α5 ή και μικρότερο. Η διαγώνιος των Kindle και Sony reader είναι 6 ίντσες, το iRex Iliad έχει οθόνη με διάσταση κοντά στο Α5 και μόνο το τελευταίο βελτιωμένο μοντέλο της iRex (που όμως πω