Η νοοτροπία του μηχανικού
Ένας από τους καλύτερους καθηγητές που είχα όταν ήμουν φοιτητής, καλύτερος και ως δάσκαλος, αλλά και ως συγγραφέας του διδακτικού του βιβλίου (σε μια εποχή που λίγοι καθηγητές έγραφαν βιβλία και μοίραζαν συνήθως κακογραμμένες σημειώσεις) είχε την εξής στρατηγική στο τελικό διαγώνισμα: Έβαζε εναλλάξ ένα από δύο διαφορετικά θέματα, απλώς με διαφορετικά νούμερα.
Σήμερα αυτό θα ήταν σκανδαλώδες. Θα έλεγαν ότι ο καθηγητής βάζει θέματα εκ των προτέρων γνωστά στους φοιτητές. Και περίπου όλοι θα εγραφαν τη μέθοδο επίλυσης, απαιτώντας να πάρουν βαθμό "άριστα" μεν όσοι θα ολοκλήρωναν και τις πράξεις σωστά, σχεδόν άριστα όσοι τις ολοκλήρωναν με λάθος αποτέλεσμα και οπωσδήποτε πολύ πάνω από τη βάση όσοι θα έγραφαν απλώς τη μέθοδο.
Σήμερα είναι μόδα να μη γίνονται ως και καθόλου οι πράξεις που οδηγούν στο αριθμητικό αποτέλεσμα. Ορισμένοι φοιτητές ίσως να μην προλαβαίνουν κατά περίπτωση, αλλά εικάζω πως επίσης αρκετοί απλώς τις θεωρούν τρίτης κατηγορίας δραστηριότητα, περιγράφουν μια μέθοδο ή δίνουν ένα μαθηματικό τύπο και στη συνέχεια γράφουν "κάνουμε τις πράξεις και βρίσκουμε το αποτέλεσμα" ή "θα έκανα τις πράξεις, αλλά δεν είχα μαζί κομπιουτεράκι".
Ωστόσο αν μιλάμε για Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, είναι σχολή μηχανικών, έχει τη λέξη στο όνομά της δυο φορές, ώστε να μην ξεχνιόμαστε. Δίνουμε στους φοιτητές μας μια γερή μαθηματική βάση, γιατί έτσι μόνο δημιουργείται ο καλός μηχανικός, και πολλοί απόφοιτοι της σχολής διαπρέπουν σε ερευνητικές περιοχές που κανονικά θεραπεύονται κυρίως από πιο θεωρητικές ειδικότητες, π.χ. καθαρούς μαθηματικούς. Ο Αθανάσιος Παπούλης ήταν από τους θεμελιωτές της περιοχής των στοχαστικών ανελίξεων, αλλά ήταν απόφοιτος της σχολής και όσο ζούσε την τιμούσε με την παρουσία του κάνοντας τακτικά διαλέξεις, όπως με θέμα "τι είναι τυχαίοι αριθμοί". Θα μπορούσα εύκολα να αναφέρω και κάμποσους τωρινούς διάσημους απόφοιτους, τους οποίους συχνά οι δημοσιογράφοι αναφέρουν εσφαλμένα ως απόφοιτους μαθηματικών ή φυσικών σχολών.
Επιστρέφοντας στο διαγώνισμα της πρώτης παραγράφου, αν ήθελες να το περάσεις όφειλες να κάνεις όλες τις πράξεις. Αν το αποτέλεσμα ήταν λάθος, ίσως να τη γλύτωνες με 5 αν το λάθος δεν ήταν σχετικά ασήμαντο. Ωστόσο έπρεπε κανονικά να είσαι σε θέση να κάνεις κάποιες επαληθεύσεις, που θα σου έδειχναν αν το τελικό αποτέλεσμα ήταν πιθανώς λάθος. Δεν υπήρχε "shortcut" στο να ξέρεις καλά το μάθημα.
Το καθήκον του μηχανικού δεν είναι να αποδεικνύει στην κοινωνία ότι ξέρει τη θεωρία, είναι να κατασκευάζει πράγματα που δουλεύουν. Αν αυτά που κατασκευάζει αστοχήσουν, αν άνθρωποι πάθουν ζημιές, από απώλεια χρόνου και χρήματος ως απώλεια ζωής, ουδείς θα ενδιαφερθεί για το αν ο μηχανικός που έδωσε το λανθασμένο σχέδιο ήξερε τη θεωρία ή έκανε μόνο ένα ασήμαντο αριθμητικό λάθος. Ο μηχανικός πρέπει να είναι σε θέση να σχεδιάζει συστήματα με αξιοπιστία. Η νοοτροπία αυτή πρέπει να καλλιεργείται μέσα στη σχολή. Μετά ίσως να είναι πολύ αργά. Αν ο απόφοιτος θέλει αργότερα να ασχοληθεί με καθαρή θεωρία, είναι ελεύθερος να το κάνει. Για να πάρει όμως δίπλωμα μηχανικού οφείλει να μπορεί να αποδείξει ότι είναι μηχανικός.
Σήμερα αυτό θα ήταν σκανδαλώδες. Θα έλεγαν ότι ο καθηγητής βάζει θέματα εκ των προτέρων γνωστά στους φοιτητές. Και περίπου όλοι θα εγραφαν τη μέθοδο επίλυσης, απαιτώντας να πάρουν βαθμό "άριστα" μεν όσοι θα ολοκλήρωναν και τις πράξεις σωστά, σχεδόν άριστα όσοι τις ολοκλήρωναν με λάθος αποτέλεσμα και οπωσδήποτε πολύ πάνω από τη βάση όσοι θα έγραφαν απλώς τη μέθοδο.
Σήμερα είναι μόδα να μη γίνονται ως και καθόλου οι πράξεις που οδηγούν στο αριθμητικό αποτέλεσμα. Ορισμένοι φοιτητές ίσως να μην προλαβαίνουν κατά περίπτωση, αλλά εικάζω πως επίσης αρκετοί απλώς τις θεωρούν τρίτης κατηγορίας δραστηριότητα, περιγράφουν μια μέθοδο ή δίνουν ένα μαθηματικό τύπο και στη συνέχεια γράφουν "κάνουμε τις πράξεις και βρίσκουμε το αποτέλεσμα" ή "θα έκανα τις πράξεις, αλλά δεν είχα μαζί κομπιουτεράκι".
Ωστόσο αν μιλάμε για Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, είναι σχολή μηχανικών, έχει τη λέξη στο όνομά της δυο φορές, ώστε να μην ξεχνιόμαστε. Δίνουμε στους φοιτητές μας μια γερή μαθηματική βάση, γιατί έτσι μόνο δημιουργείται ο καλός μηχανικός, και πολλοί απόφοιτοι της σχολής διαπρέπουν σε ερευνητικές περιοχές που κανονικά θεραπεύονται κυρίως από πιο θεωρητικές ειδικότητες, π.χ. καθαρούς μαθηματικούς. Ο Αθανάσιος Παπούλης ήταν από τους θεμελιωτές της περιοχής των στοχαστικών ανελίξεων, αλλά ήταν απόφοιτος της σχολής και όσο ζούσε την τιμούσε με την παρουσία του κάνοντας τακτικά διαλέξεις, όπως με θέμα "τι είναι τυχαίοι αριθμοί". Θα μπορούσα εύκολα να αναφέρω και κάμποσους τωρινούς διάσημους απόφοιτους, τους οποίους συχνά οι δημοσιογράφοι αναφέρουν εσφαλμένα ως απόφοιτους μαθηματικών ή φυσικών σχολών.
Επιστρέφοντας στο διαγώνισμα της πρώτης παραγράφου, αν ήθελες να το περάσεις όφειλες να κάνεις όλες τις πράξεις. Αν το αποτέλεσμα ήταν λάθος, ίσως να τη γλύτωνες με 5 αν το λάθος δεν ήταν σχετικά ασήμαντο. Ωστόσο έπρεπε κανονικά να είσαι σε θέση να κάνεις κάποιες επαληθεύσεις, που θα σου έδειχναν αν το τελικό αποτέλεσμα ήταν πιθανώς λάθος. Δεν υπήρχε "shortcut" στο να ξέρεις καλά το μάθημα.
Το καθήκον του μηχανικού δεν είναι να αποδεικνύει στην κοινωνία ότι ξέρει τη θεωρία, είναι να κατασκευάζει πράγματα που δουλεύουν. Αν αυτά που κατασκευάζει αστοχήσουν, αν άνθρωποι πάθουν ζημιές, από απώλεια χρόνου και χρήματος ως απώλεια ζωής, ουδείς θα ενδιαφερθεί για το αν ο μηχανικός που έδωσε το λανθασμένο σχέδιο ήξερε τη θεωρία ή έκανε μόνο ένα ασήμαντο αριθμητικό λάθος. Ο μηχανικός πρέπει να είναι σε θέση να σχεδιάζει συστήματα με αξιοπιστία. Η νοοτροπία αυτή πρέπει να καλλιεργείται μέσα στη σχολή. Μετά ίσως να είναι πολύ αργά. Αν ο απόφοιτος θέλει αργότερα να ασχοληθεί με καθαρή θεωρία, είναι ελεύθερος να το κάνει. Για να πάρει όμως δίπλωμα μηχανικού οφείλει να μπορεί να αποδείξει ότι είναι μηχανικός.
Comments