Η λεωφορειολωρίδα

Τι είν' η πατρίδα μας; Ποιοι είμαστε; Είμαστε Ευρωπαίοι; Είμαστε Ευρωλάγνοι; Είναι οι άλλοι κουτόφραγκοι; Βασανιζόμαστε με την κρίση δικαίως ή αδίκως; Όλα τούτα είναι ερωτήματα που κάθε μέρα βασανίζουν πολλά μυαλά, ιδιαίτερα τώρα που μπορεί ο καθένας να λέει την άποψή του, σημαντική ή ασήμαντη στο Ίντερνετ, έτσι που το σκουπίδι που διαβάζουμε καθημερινά να μας φτάνει ως το λαιμό.

Ως προς το  ποιοι είμαστε όμως, είναι μερικές εκδηλώσεις μας που μας προδίδουν, όσο κι αν θέλουμε να κρυφτούμε. Ας πάρουμε το παράδειγμα της λεωφορειολωρίδας, για την οποία έχω περιληπτικά ξαναγράψει.

Θεωρητικά η θέσπιση της χωριστής λωρίδας για τα λεωφορεία είναι "πολιτισμός". Κάνουμε ό,τι γίνεται και στας Ευρώπας. Είναι επίσης κοινωνική δικαιοσύνη, μιας και όσοι επιλέγουν τη μαζική μετακίνηση, είτε για να συμβάλουν στην αποσυμφόρηση, είτε γιατί είναι πιο οικονομική, είναι σωστό και δίκαιο να διευκολύνονται. Σημαίνει αυξημένη απόδοση, μιας και περισσότεροι μετακινούνται με μικρότερη δαπάνη ενέργειας, με λιγότερα κατά κεφαλή καυσαέρια και με αυξημένη κατά κεφαλή ταχύτητα (αφού όντας πολλοί κάθε διευκόλυνσή τους κατεβάζει σημαντικά το μέσο χρόνο μετακίνησης). Εξυπηρετεί επίσης ως λωρίδα έκτακτης ανάγκης, για τα ασθενοφόρα, τα πυροσβεστικά οχήματα και τα παρόμοια.

Ωστόσο μια ρύθμιση λειτουργεί όταν την αφήνουμε να λειτουργήσει και όταν την προστατεύουμε. Η λεωφορειολωρίδα αυτή τη στιγμή είναι απλώς ο τρόπος να μετακινούνται εις βάρος των άλλων πιο γρήγορα οι "έξυπνοι". Οι άλλοι, τα "ζώα" που λέει κι ο Βασίλης Λεβέντης, πάνε αργά, στριμωγμένα στις νόμιμες λοιπές λωρίδες. Και ποιοι είναι οι "έξυπνοι", δεν μπορούμε δημοκρατικά να είμαστε όλοι εκ περιτροπής έξυπνοι; Τι εμποδίζει εμάς τους υπόλοιπους να μπούμε στη λεωφορειολωρίδα;

Κανονικά έπρεπε να μας εμποδίζει όλους εξ ίσου καλά και με μεγάλη πιθανότητα η τροχαία. Αλλά το κράτος, μέσα στη γενική του τεμπελιά κι αδιαφορία για τον πολίτη, επέλεξε την εύκολη οδό, την οδό του φαίνεσθαι αντί της οδού της ουσίας. Αντί να προστατεύει τις λεωφορειολωρίδες, αύξησε σε βαθμό  παραλογισμού τις ποινές, ώστε πλέον για κάθε παράβαση και για ψύλλου πήδημα να χάνεις δίπλωμα και άδεια το λιγότερο για ένα 20ήμερο, μαζί με όλα τα πρόστιμα εννοείται. Σου λέει "έτσι δείχνουμε ότι επιθυμούμε όντως να γίνεται σεβαστός ο κώδικας οδικής κίνησης κι ο νόμος γενικότερα, ποιος θα πει ότι αδιαφορούμε;" Το αποτέλεσμα όμως είναι στη σκληρή καθημερινή πραγματικότητα άλλο: Όποιος είναι  μάγκας κι όποιος έχει "μπάρμπα στην Κορώνη", όπως το 'λεγαν παλιά, περνάει, οι άλλοι είναι τα "ζώα". Όσο κάνεις το νόμο αυστηρό πέρα απ' το μέτρο, τόσο πιο καλά ξεδιαλέγεις τους μάγκες και τους ανεψιούς. Τώρα βέβαια στην Ελλάδα οι επιπόλαιοι ψευτόμαγκες είναι πολλοί, είναι οι ίδιοι που πάνε ανάποδα στους μονόδρομους, οι ίδιοι που παρκάρουν με τους δυο τροχούς σε όλα τα πεζοδρόμια δίπλα στα περίπτερα για τσιγάρα και προφυλαχτικά, οι ίδιοι που προκαλούν ατυχήματα κι ύστερα κλαίγονται με μαύρα δάκρυα δήθεν συγγνώμης. Αυτοί λοιπόν οι τελευταίοι είναι που τελικά "δικαιούνται" να φτάνουν στις δουλειές τους νωρίτερα σε μια κοινωνία δύο ταχυτήτων, της γρήγορης για τους αντικοινωνικά φερόμενους και της αργής για τους κοινωνικά ευαίσθητους.

Ο πολίτης που θεωρεί ότι  η τήρηση των κανόνων κυκλοφορίας θα ωφελήσει όλους τελικά, ζημιώνεται και αποθαρρύνεται καθημερινά. Νιώθει μεγάλο κορόιδο κάθε φορά που βλέπει τους έξυπνους να φεύγουν σφαιράτοι στη λεωφορειολωρίδα και ξέρει ότι η πιθανότητα να τιμωρηθούν είναι περίπου μηδενική. Μπαίνει κάθε φορά σε μια ψυχική δοκιμασία ως προς το τι να επιλέξει.

Αυτοί λοιπόν είμαστε. Έχουμε ένα κράτος ανομίας που καλύπτεται κάτω από ένα μανδύα υπερβολικής νομιμότητας, που όμως υπάρχει μόνο στα χαρτιά. Έχουμε ένα κράτος ανατολίτικο, που υιοθετεί θεσμούς δήθεν ευρωπαϊκούς χωρίς τα "παρελκόμενα" και δημιουργεί καθημερινά στον πολίτη την πεποίθηση πως όσο πιο αντικοινωνικά κι εξυπνακίστικα φέρεται, τόσο καλύτερα θα ζήσει. Κι έτσι ανατρέφεται η επόμενη γενιά κι η μεθεπόμενη, κι έτσι θα πάμε στην επόμενη κρίση, στη μεθεπόμενη, κ.ο.κ. μέχρις ότου γίνει το μεγάλο ατύχημα που θα σβήσει τη χώρα απ' το χάρτη.