Εμείς και οι άλλοι

Σήμερα πάλι γινόταν στην TV η ίδια συζήτηση, που κάθε φορά που υπάρχουν σοβαροί συζητητητές καταλήγει στο γνωστό ζήτημα: Παίρνουμε κι άλλα και μπαίνουμε πιο μέσα μέχρι να συμβεί η επόμενη διάσωση απ' έξω ή εκβιάζουμε τώρα μια καθαρή λύση.

Να το πω καθαρά και λαϊκά, φοβάμαι ότι είμαστε βαθιά νυχτωμένοι.

Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι σε στρατηγικό επίπεδο έχουμε κατανοήσει τη θέση μας στα μάτια των δανειστών μας και των επί της ουσίας κυβερνητών μας. Εμείς μπορούμε, μέσα στην πλέρια πλάνη μας, να πιστεύουμε ότι είμαστε περήφανος ελληνικός λαός, άξιοι απόγονοι του Περικλέους ή οποιουδήποτε άλλου μας εμπνέει.

Για τους έξω όμως είμαστε χοντρικά και περιληπτικά ένα μάτσο από μισοανίκανους μισο-απολίτιστους, που έτυχε να κατοικούν σε μια γεωπολιτικά χρήσιμη, κλιματικά συμπαθητική και ιστορικά σπουδαία γωνιά του πλανήτη. Για να μπει κάποια τάξη στη γωνιά αυτή μας έφτιαξαν ένα κράτος, μας έφτιαξαν κάποιου είδους στοιχειώδη εθνική ιδεολογία για να διατηρείται η συνοχή του κράτους, έκαναν διαδοχικές απόπειρες να μας φτιάξουν υποδομές κι οργάνωση, κι επειδή δε μπορούν να ασχολούνται μαζί μας καθημερινά (έχουν και πιο σοβαρές δουλειές) εμπιστεύτηκαν σε κάποιο βαθμό τη συνήθη ρουτίνα στους ιθαγενείς πολιτικούς. Μετά από τόσες απόπειρες (εκ των οποίων τρεις μείζονες, επί Όθωνα, με το σχέδιο Μάρσαλ και την τωρινή "διάσωση") έχουν καταλάβει πολύ καλά ότι είμαστε μια περίπτωση χωρίς ελπίδα, ανίκανοι να απορροφήσουμε τη δυτικού τύπου οργάνωση (την οποία σ' αυτό το σημείο δεν προτίθεμαι να αξιολογήσω), ανίκανοι να κάνουμε την καθημερινή "λάτρα" του σπιτιού μας, μπλεγμένοι στα τριτοκοσμικά μικροσυμφέροντά μας, χωμένοι στη διαφθορά. 

Επομένως η παρουσία μας στις "διαπραγματεύσεις" για το ελληνικό χρέος είναι καθαρά διακοσμητική, επειδή άλλοι παίρνουν τις αποφάσεις, γιατί εμείς είμαστε εντελώς αμελητέοι. Στην καλύτερη περίπτωση είμαστε εκεί μήπως και κατανοήσουμε κάτι παραπάνω κι εφαρμόσουμε καλύτερα όσα μας λένε (αυτό είναι παρήγορο, σημαίνει ότι μας θεωρούν μακροπρόθεσμα επιδεκτικούς βελτίωσης). Με την έννοια αυτή οι κουβέντες για διαπραγμάτευση, επαναδιαπραγμάτευση, εκβιασμούς για καλύτερους όρους ή όποια άλλη ευφυή ιδέα παρουσιάζουν στο φιλοθεάμον τηλεοπτικό κοινό οι ιθαγενείς πολιτικοί, οικονομολόγοι και άλλες κεφαλές των ντόπιων φυλών αφήνουν παγερά αδιάφορους τους ηγέτες της ΕΕ και τους υπερατλαντικούς φίλους μας. Το μόνο ίσως σημείο στο οποίο θα σηκώσουν το φρύδι τους για να μας κοιτάξουν είναι τη στιγμή που θα απειληθούν με άρδην αλλαγή της πολιτικής σκηνής, που θα γκρέμιζε το οικοδόμημα που τόσα χρόνια προσπαθούν να χτίσουν και, ακόμη χειρότερα, θα άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο για παρόμοιες καταστάσεις σε όλον τον ευρωπαϊκό νότο.

Στην προηγούμενη προσέγγιση υπάρχει ένα σημείο στο οποίο πραγματικά οι "ξένοι" έχουν δείξει απαράδεκτη χαλαρότητα που δεν προσιδιάζει στη συνήθη τους επαγγελματική ή επιστημονική, προσέγγιση. Η χαλαρότητα αυτή έχει ιστορικές ρίζες. Εδώ και μερικούς αιώνες αποφεύγουν να δουν την Ελλάδα ως αυτό που πραγματικά είναι, αποφεύγουν να εκπονήσουν ένα μοντέλο μετάβασης που θα οδηγήσει στο δικό τους τελικό μοντέλο.

Με την έννοια αυτή ειδικά οι σεβαστοί συμπατριώτες καθηγητές οικονομολόγοι (και συνήθεις προσκεκλημένοι των τηλεοπτικών δημοσιογράφων) αν θέλουν να προσφέρουν μια υπηρεσία, θα μπορούσαν, αντί να καταναλώνουν το χρόνο τους σε άσκοπες αναλύσεις (που δεν φτάνουν στα αυτιά αυτών που πραγματικά ρυθμίζουν τις τύχες μας), να αναλύσουν τις ελληνικές ιδιαιτερότητες και, ως μέτοχοι και του δυτικού πολιτισμού, μιας και είναι ευτυχώς σπουδαγμένοι και στην Εσπερία, να προσφέρουν ένα τέτοιο μοντέλο στους αναπόφευκτους "εκσυγχρονιστές" μας.

Βέβαια κάποιοι απ' αυτούς μπορεί να έχουν πολιτικές φιλοδοξίες, να γίνουν κάτι σαν τοπικοί φύλαρχοι (στη λογική του "καλύτερα πρώτος στο χωριό παρά τελευταίος στην πόλη"). Τέλος πάντων, ο ρόλος του πολιτικού συστήματος της τριτοκοσμικής μας χώρας, προφανώς μειωμένης σημασίας, είναι έξω απ' όσα θα ήθελα να θίξω σήμερα. Θα πω μόνο μια μικρή παρατήρηση: Τη μόνη ίσως φορά που υπήρξε κάποιος κίνδυνος μεταβολής του (όχι σπουδαίος, γιατί η γη ήταν μοιρασμένη στη Γιάλτα), το ζήτημα ταχτοποιήθηκε με κάμποσες ναπάλμ, που έπεσαν στα ελληνικά βουνά. Αυτό το τελευταίο μας δίνει μεταξύ άλλων ένα μικρό "hint" να καταλάβουμε πώς μας αξιολογούν ως χώρα, πολιτισμό, ανθρώπους, οντότητες.